ΜΑΡΜΑΚΕΤΟ
Το Μαρμακέτο είναι ένα ορεινό χωριό στο οροπέδιο του Λασιθίου που βρίσκεται σε ένα υψόμετρο 890 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, στους πρόποδες του λόφου Φακιδιά και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αριθμούσε 18 κατοίκους
Βρίσκεται 45 χιλιόμετρα δυτικά από τον Άγιο Νικόλαο, 58 χλμ. ανατολικά του Ηρακλείου, 2 χλμ. ανατολικά από το Τζερμιάδο και 10 χλμ. νότια από το τουριστικό παραλιακό θέρετρο των Μαλίων.
Στο χωριό όπως και στην γύρω περιοχή η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ευρήματα χρονολογούμενα της Υστερομινωικής εποχής όπως και κτίσματα αρχαϊκών χρόνων. Στον λόφο Κάστελο βρέθηκαν κεραμικά υστερομινωικής εποχής, αλλά και ίχνη που χρονολογούνται από την νεολιθική εποχή, όπως και στο σπήλαιο Κρόνιο όπου οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αντικείμενα λατρείας χρονολογούμενα της Υστερομινωικής περιόδου.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι ο Λασιθιώτικος κάμπος ήταν κατοικημένος από την αρχαϊκή εποχή, αλλά και την μινωική περίοδο, άλλωστε το Δικταίο Άνδρο, η σπηλιά πού μεγάλωσε ο Δίας, βρίσκεται μόλις 7 χλμ. από το χωριό.
Κατά την περίοδο της ενετικής κατοχής της Κρήτης (1210-1669), λόγω του ότι οι κρητικοί επαναστάτες έφερναν μεγάλες πληγές στου κατακτητές και λόγω του ότι πολλές από αυτές είχαν ως εκκίνηση από τον Λασιθιώτικο κάμπο, αποφάσισαν το 1364, να καταστρέψουν όλα τα χωριά του οροπεδίου του Λασιθίου και να απαγορεύσουν στους εναπομείναντες κατοίκους να ξαναγυρίσουν στην περιοχή.
Αυτό διήρκησε για 100 χρόνια. Το 1465 λόγω του ότι ο ενετικός στρατός χρειαζόταν προϊόντα πρώτης ανάγκης (σιτηρά, ελαιόλαδο, καλαμπόκι.), αποφάσισαν να επιτρέψουν στους κρητικούς να ξανά-κατοικίσουν τον κάμπο του Λασιθίου, για την παραγωγή των αναγκαίων του ενετικού στρατού.
Την εποχή εκείνη οι εργάτες που δουλεύανε στον κάμπο του Λασιθίου, έμεναν μόνο εποχιακά κατά τους θερινούς μήνες και το εγκατέλειπαν κατά τον χειμώνα. Για αυτό τον λόγο, στην αρχή, έχτιζαν μικρούς οικισμούς, τα λεγόμενα μετόχια, ένα από αυτά ήταν και το Μετόχι του Μαρμακέτο.
Το όνομα του χωριού οφείλεται στους μαρμαράδες που υπήρχαν στο χωριό κατά την ενετική κατοχή.
Από το Μαρμακέτο κατάγεται ο οπλαρχηγός του Λασιθίου Ε.Ροβίθης, ο οποίος γεννήθηκε το 1793. Ο Ροβίθης πολέμησε σε πολλές μάχες ενάντια στους Τούρκους. Ένας άλλος μεγάλος οπλαρχηγός ήταν ο Καπετάν Καζάνης, ο οποίος ηγήθηκε των Κρητικών σε μεγάλες νίκες επί των Τούρκων και τελικά πέθανε πάμπτωχος στη Νάξο, αφού η Ελληνική κυβέρνηση του έκοψε ακόμη και την σύνταξη. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται προς τιμή του ο αδριάντας του για να θυμίζει στους νέους τους ηρωικούς Έλληνες μαχητές που πολέμησαν ενάντια στον εχθρό.
Στην ενετική απογραφή του Βασιλικάτα το 1630 το Μαρμακέτο αναφέρεται με 30 χαράτσια η αλλιώς οικογένειες χριστιανών.
Στην πρώτη τουρκική απογραφή του 1671 το Μαρμακέτο αναφέρεται με 45 χαράτσια η αλλιώς οικογένειες χριστιανών.
Στον παρακάτω πίνακα η εξέλιξη του πληθυσμού στο χωριό σύμφωνα με τις απογραφές μετά την απελευθέρωση του νησιού:
ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Έτος Απογραφής 1900 1940 1981 1991 2001 2011 Πληθυσμός Μαρμακέτο 164 177 123 86 55 25 Πληθυσμός Φαρσάρο 111 145 83 78 49 18
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Κάνετε κλικ στην φωτογραφία για να την μεγεθύνετε