ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ

Ο Κρουσώνας είναι μία κωμόπολης που βρίσκεται κάτω από τους πρόποδες του Ψηλορείτη στην ανατολική μεριά, σε ένα υψόμετρο 540 μέτρων, με 2885 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή. Είναι τριγυρισμένο από τους λόφους Πλάγια, Λειβαδιώτης και Κούπο.

Ο Κρουσώνας βρίσκεται 22 χλμ. νοτιοδυτικά του Ηρακλείου στην επαρχία Μαλεβιζίου.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία (λάδι, κρασί, σταφίδες) αλλά και με την κτηνοτροφία.

Έχει 2 νηπιαγωγεία, 2 Δημοτικά, Γυμνάσιο, Λύκειο, ΚΕΠ και σταθμό χωροφυλακής. Έχει πολλούς ιερούς ναούς μεταξύ των οποίων ο ιερός ναός του Αγίου Χαραλάμπους που είναι και ο πολιολυχος, του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Τριάδας και της Παναγίας της Κεράς.

Στο Δημοτικό διαμέρισμα το οποίο έχει 2.947 κατοίκους, συγκαταλέγονται οι οικισμοί Κιθαρλιδα με 72 κατοίκους και η Αγία Ειρήνη με 20 κατοίκους.

Το 1906 εντοπίστηκαν στον λόφο Κούπο στην περιοχή Χοιρόμαντρες, λείψανα από τείχη που χρονολογούνται από τους μυκηναϊκούς χρόνους. Το 1983 η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως κτίρια της αρχαϊκής εποχής (7ος-6ος αιώνας π.Χ.), μαζί με κεραμικά, σιδερένια όπλα και χάλκινο επιχρυσωμένο μετάλλιο των ελληνιστικών χρόνων.

Οι διάφορες απογραφές εμφανίζουν τον Κρουσώνα το 1280 στον Καστροφύλακα με 262 κατοίκους. Το 1834 αναφέρεται με 140 οικογένειες Χριστιανών, το 1881 είχε 1.269 κατοίκους, το 1900 1.753 κατοίκους, το 1928 2.101 κατοίκους, το 1940 2.577 κατοίκους, το 1951 2.720 κατοίκους, το 1981 2.776 κατοίκους και με την τελευταία απογραφή του 2011 είχε 2107 κατοίκους.

Στον πόλεμο του 1821 λέγεται ότι 350 Τούρκοι βρήκαν καταφύγιο μέσα στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, για να σωθούν από τους ντόπιους Κρητικούς επαναστάτες. Είχαν κρατήσει ως όμηρο ένα ανήλικο παιδί ενός από τους επαναστάτες. Με πόνο στην καρδιά ο πατέρας του έδωσε την άδεια να κάψουν ζωντανούς όλους τους Τούρκους, μαζί με αυτούς και ο γιός του, που κάηκε αφού οι επαναστάτες άνοιξαν μία τρύπα στην οροφή της εκκλησίας και έριξαν εύφλεκτα υλικά.

Στον πόλεμο του 1940, στο χωριό είχαν δυστυχώς χωριστεί σε γερμανόφιλους και επαναστάτες, αντάρτες. Οι αντάρτες είχαν αρχηγό τον Αντώνη Γρηγοράκη με παρατσούκλι Σατανάς. Με τους γερμανόφιλους ήταν η οικογένεια Τζουλιά που ήταν και αντιβενιζελική. Τις 7 Απριλίου 1942, ο Κωστής Τζουλιάς σκότωσε τον Κωστή Τζουλιαδάκη σε μία λογομαχία. Μετά από αυτό, οι αντάρτες σκότωσαν τον δολοφόνο Κωστή Τζουλιά. Οι Γερμανοί θέλοντας να εκδικιθούν τον θάνατο του Τζουλιά, ήρθαν στο χωριό και έκαψαν 17 σπίτια.

Οι γερμανόφιλοι μεταξύ αυτών και η οικογένεια Τζουλιά, συνέχισαν να συνεργάζονται με τους Γερμανούς και τους παρέδιδαν πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι τουφεκίζονταν. Λέγεται ότι οι γερμανόφιλοι οι οποίοι είχαν πάρει την ονομασία Σουμπερίτες από τον Γερμανό Φριτζ Σούμπερτ που τους είχε υπό την προστασία του.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Κρουσώνας - Χάρτης του χωριού	Κρουσώνας - Χάρτης του χωριού	Κρουσώνας - Θέα του χωριού	Κρουσώνας - Πετρόχτιστη εκκλησία	Κρουσώνας - Θέα του χωριού

Κάνετε κλικ στην φωτογραφία για να την μεγεθύνετε